Środowisko gry
Czym jest środowisko gry?
Środowisko gry to zbiór wszystkich kluczowych elementów, które definiują piłkarską rzeczywistość:
piłka
przestrzeń (boisko)
partnerzy
przeciwnicy
przepisy gry
W nowoczesnym treningu piłkarskim wszystkie te elementy powinny występować jak najczęściej a celem jest możliwie jak najwierniejsze odwzorowanie tych warunków. Unikamy tworzenia sztucznego środowiska - zamiast izolowanych ćwiczeń bez piłki, stawiamy na gry i zadania, które zawierają wszystkie elementy realnej rywalizacji.
Boisko jako narzędzie treningowe
Boisko (czyli Przestrzeń gry) można podzielić na:
Strefy pionowe: wysoka, średnia, niska
Sektory poziome: boczny lewy, środkowy, boczny prawy
Umiejętne zarządzanie przestrzenią pozwala trenerowi modelować warunki gry oraz ukierunkowywać nauczanie. To nie tylko "gdzie" gramy, ale "dlaczego" gramy właśnie tam.
Gra jako punkt wyjścia
Poprzez modyfikacje środków treningowych, trener naprowadza zawodników na rozwiązania, w głównej mierze skupiając się na modyfikacji gry, czyli wprowadzeniu zmiennych (ograniczeń). Wprowadzanie zmiennych (ograniczeń) należy odnosić do sytuacji, które zachodzą w grze właściwej. Ograniczenia mogą dotyczyć przestrzeni, czasu lub zawodników. Trener to projektant środowiska gry - skupia się na zarządzaniu środowiskiem, pozostawiając zawodnikom autonomię w rozwiązywaniu boiskowych problemów, co pozwala zawodnikom na dłuższe doświadczanie i wyciąganie wniosków. Nie daje gotowych rozwiązań, ale tworzy sytuacje, które zmuszają zawodników do myślenia, działania i popełniania błędów - co jest kluczowe w procesie uczenia się. Poprzez modyfikacje środków treningowych, trener naprowadza zawodników na rozwiązania, w głównej mierze skupiając się na modyfikacji gry, czyli wprowadzeniu zmiennych (ograniczeń).
To właśnie poprzez:
modulowanie warunków gry (np. ograniczenia czasowe, przestrzenne, liczebne)
tworzenie zadań problemowych
pozwolenie zawodnikom na samodzielne szukanie rozwiązań
…rozwijamy u piłkarzy kompetencje poznawcze i decyzyjne.
Najlepsi trenerzy często obserwują swoje drużyny w meczach, identyfikują powtarzające się sytuacje i odwzorowują je w formie uproszczonych gier treningowych, np.:
szybki atak 2v2 z doganiającym obrońcą
gra 3v2 w otwarciu gry z celem zdobycia przestrzeni
Zawodnicy celowo stawiani są przez trenera, w sytuacjach problemowych. Wskazany jest im cel, dzięki czemu mogą działać w sposób intencjonalny. Samo rozwiązanie problemu pozostawione jest już samym zawodnikom, rozwijając u nich wiedzę i umiejętności. Wielokrotne powtarzanie sytuacji pozwala zawodnikom na nieustanną konfrontację z ciągle zmieniającym się środowiskiem, co jeszcze bardziej angażuje procesy poznawczo-decyzyjne zawodników.
Zarządzanie środowiskiem gry
Trener skupia się na zarządzaniu środowiskiem gry, pozostawiając zawodnikom autonomię w rozwiązywaniu boiskowych problemów. Pozwala to zawodnikom na dłuższe doświadczanie i wyciąganie wniosków, z drugiej strony - na popełnianie błędów i próbę ich poprawy.
Poprzez modyfikacje środków treningowych, trener naprowadza zawodników na rozwiązania, w głównej mierze skupiając się na modyfikacji gry, czyli wprowadzeniu zmiennych (ograniczeń). Wprowadzanie zmiennych (ograniczeń) należy odnosić do sytuacji, które zachodzą w grze właściwej.
Modyfikacje przestrzeni:
Rozmiar pola gry,
Kształt pola gry,
Umiejscowienie pola gry,
Kierunek gry,
Wydzielenie stref,
Zamknięcie przestrzeni,
Liczba i rozmiar bramek,
Liczba i dystrybucja piłek,
Przybory pomocnicze.
Modyfikowanie rozmiaru pola gry, powinno odbywać się zgodnie z zasadą: „od większego do mniejszego” w przypadku zespołu atakującego oraz „od mniejszego do większego” w przypadku nauczania zawodników broniących. W aspekcie ofensywnym duża przestrzeń stwarza większe możliwości działania, ułatwiając atakującym osiąganie celów gry, dlatego trener powinien zacząć od wprowadzenia większego pola gry, co umożliwi atakującym w miarę swobodne operowanie piłką.
Modyfikacje dotyczące zawodników:
Liczba zawodników,
Liczba zespołów,
Ustawienie zawodników,
Zasady dla atakujących,
Zasady dla broniących,
Punktacja.
Zawsze pamiętaj: to, jak gra przeciwnik, wpływa na sposób działania Twojej drużyny. Trening powinien uwzględniać te interakcje.
Jeżeli uczymy atakujących, wprowadzamy dodatkowe zadania dla broniących. Jeżeli uczymy broniących, wprowadzamy dodatkowe zadania dla atakujących.
Przykładowo: jeżeli przeciwnik ustawia się w obronie niskiej, pozostawia atakującym dużo miejsca na swobodne operowanie piłką na własnej połowie. Z kolei, kiedy wykonuje zorganizowaną próbę pressingu, stara się „zamknąć” wszelkie możliwe linie podań, w wyniku czego atakujący muszą podejmować działania na ograniczonej przestrzeni, w dużym deficycie czasu. Zatem za każdym razem zachowania przeciwnika wpływają na sposób działania drugiej drużyny. To samo dotyczy zawodników broniących, którzy również muszą uwzględnić sposób gry drużyny przeciwnej.
Zasady prowadzenia sesji treningowej
Dobry trening to taki, który:
angażuje zawodników w działania nakierowane na cel
uczy rozwiązywania konkretnych sytuacji boiskowych (np. 2v1, gra w przewadze, szybka reakcja po stracie)
rozwija kreatywność i samodzielność w działaniu
umożliwia odpowiednią liczbę powtórzeń w warunkach zbliżonych do gry
jest dynamiczny i motywujący, z rosnącym tempem realizacji zadań
Zawodnicy uczą się poprzez działanie - Twoją rolą jako trenera jest stworzyć im do tego najlepsze możliwe warunki.
Last updated